Zwichnięcie rzepki

Rzepka to dość wyjątkowa struktura ludzkiego organizmu. Jest jedną z głównych składowych kolana. Z jednej strony dzięki swojej mobilności ułatwia ona pracę mięśnia czworogłowego, z drugiej jednak z tego samego powodu jest przyczyną wielu kontuzji. Zadaniem rzepki jest ochrona przedniej strony stawu kolanowego oraz zwiększenie działania siły mięśnia czworogłowego uda. Zwichnięcie rzepki nie pozostaje dla kolana obojętne i może mieć wiele powikłań.

Przyczyny
Do zwichnięcia rzepki dochodzi, gdy rzepka wypada z bruzdy międzykłykciowej w kierunku kłykcia bocznego kości udowej. Do ostrego zwichnięcia może dojść w wyniku urazu, któremu często towarzyszy krwiak śródstawowy. Zwykle ulega ono samoistnemu nastawieniu.
⦁    uraz bezpośredni (nagłe uderzenie w staw kolanowy, zwłaszcza w jego przyśrodkową część),
⦁    słabe napięcie mięśnia czworogłowego uda,
⦁    anomalie anatomiczne (koślawość kolan, zaburzenia rozwoju kości),
⦁    hipoplazja kłykcia bocznego kości udowej.
Kolano jest szczególnie narażone na zwichnięcie rzepki w charakterystycznym ustawieniu kończyny dolnej: udo znajduje się w rotacji wewnętrznej względem ustalonej na podłożu stopy, dodatkowo następuje zgięcie i skoślawienia kolana z jednoczasowym silnym napięciem mięśnia czworogłowego. Oczywiście nie u każdego człowieka taki ruch spowoduje zwichnięcie rzepki.
W wyniku urazu dochodzi do uszkodzenia więzadła trzymającego rzepkę, a zdarza się również oderwanie fragmentu chrzęstno-kostnego z powierzchni przyśrodkowej rzepki lub z okolicy kłykcia bocznego kości udowej.
Zwichnięcie rzepki może nastąpić również bezurazowo, co dotyczy szczególnie młodych dziewczyn z rozluźnionym aparatem więzadłowym, a także osób z koślawością kolana.
Rozróżniamy 4 rodzaje zwichnięć:
⦁    Boczne
⦁    Przyśrodkowe
⦁    Pionowe (obrót rzepki o 90° wokół osi długiej)
⦁    Poziome (jeden z biegunów odwraca się w stronę stawu kolanowego)
Zarówno przed urazem, jak i po urazie, gdy mamy do czynienia z brakiem stabilizacji centralnej, należy zabezpieczać rzepkę przed zwichnięciem.
Objawy
Pierwszy objaw zwichnięcia rzepki to ból kolana i powiększenie jego zarysu, którego przyczyną jest krwawienie wewnątrz stawu. Ból skoncentrowany jest głównie na stronie przyśrodkowej kolana i ogranicza ruchomość w stawie. Niekiedy rzepka sama wskakuje z powrotem, czasem trzeba ją delikatnie wepchnąć bądź poruszać kolanem. Nigdy nie może jednak wprowadzać jej z powrotem na siłę!
Leczenie
Całe postępowanie zależy od tego jakie struktury zostały uszkodzone. Po tak poważnym urazie kolano wymaga czasowego unieruchomienia w wyproście w specjalnej, długiej ortezie oraz natychmiastowej rehabilitacji. Przydatne jest również wykonanie rezonansu magnetycznego oceniającego jakie struktury uległy uszkodzeniu i w jakim stopniu. Jeśli urazowi nie uległy elementy kostne ani łąkotki kolano zabezpieczone ortezą wyprostną może być obciążane od razu w granicy tolerancji bólowej.
Ortezy unieruchamiające staw kolanowy (z regulowanym kątem zgięcia lub bez)
AM-TUD-KD

OKD-07

Ortezy stabilizujące rzepkę:
OKD-20

AS-KX-04